Çoğu insan merak ediyordur: Çin'de yaşam koşulları nasıl, orda yaşarken kaç para lazım olur, ne yenir ne içilir? Tüm bu soruları tek yazıda cevaplayamasak da, birkaç konuya değinmek istedik.
Bu soru çok geliyor ve elbette mantıklı bir soru. Olası bir Çin'de okuma durumunda kişi ne kadar paraya ihtiyacı olacağını hesaplamak istiyor. Fakat malesef bu soruya tek değil, iki cevabımız var. Bunun nedeni ise Çin'de harcadığınız miktarın tamamen size bağlı olarak büyük oranlarda değişebilmesinden kaynaklanıyor.
Güney Kore ve Japonya'ya kıyasla Çin oldukça uygun bir ülke. O kadar ki Japonya ya da Güney Kore'de en iyi okulları kazanamayan Koreli ve Japon öğrenciler, madem en iyisini kazanamadık ortalama bir okul için bu kadar para harcamaktansa Çin'deki iyi okulları deneyelim, hem Çince de öğrenmiş oluruz gibi bir mantıkla Çin üniversitelerini doldurmuş durumdalar.
Bu iki ülke için bu kadar ucuz olsa da, Çin'de özellikle Şanghay ve Pekin gibi büyük şehirler çok pahalıya patlayabiliyor. En büyük harcama ise kiraya gidiyor. Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir haberde Şanghay'ın dünyanın en yüksek kiralara sahip şehri olduğu duyurulmuştu. Kiralar gerçekten çok yüksek, şehir merkezinde aylık 2.500 dolara ancak minicik bir eşyalı eviniz olabiliyor ki bu da şehrin ortasında değil "merkeze nispeten yakın" bir ev.
Belki ev arkadaşıyla ve şehirden uzakta yaşayarak bu tutar azaltılabilir, yine de kiraya çok para gidiyor. Yurtlar da sizi kurtarmıyor. Yabancı öğrenci yurtları, Çinlilerinkinden ayrı. Tuhaf bir şekilde Çinlilerin yabancılarla, yabancıların da Çinlilerle aynı yurtta yaşaması yasak.
Çinli öğrenciler ne yazık ki çok kötü koşullarda, sıcak suyu olmayan ve çok küçük odalara 4 kişi sığarak yaşıyorlar. Yabancı öğrencilerin ise tek kişilik, içinde sıcak sulu özel banyosu bulunan klimalı odaları var ve bu odalar en fazla 2 kişilik ya da 3 kişinin ayrı odalarının olduğu ve ortak banyolu apartlar oluyor.
Fakat yabancı öğrencilerin bu lüks denecek odaları ile Çinlilerin yaşadığı zorluklar, maddi anlamda kendini gösteriyor. Çinliler odalarına tüm dönem dönemi için 1.000-1.500 Çin yuan'i verirken, yabancıların banyolu tek kişilik lüks odaları tek bir ay için 3.000 yuan civarında. Evet, bu lüksün bir bedeli var ve bu lüks dediğimiz odalar da Çinlilerin yaşadıkları koşullara göre lüks. Yoksa bu odalar kışın klimayla düzgün ısınmayan, tesisatı sürekli arızalanan, yazın nemden küflenebilen, her katta bulunan ortak mutfakları pislikten kokan odalar.
Uzun dönem Çin'de kalmak isteyenlerin bir diğer derdi de yemek. Ne yenir ne içilir konulu ayrıca bir yazı yazacağız, şimdilik sadece fiyatlara değinelim. Öğrenci iseniz öğrenci yemekhanesinden yararlanabiliyorsunuz ve bu yemekhaneler oldukça ucuz. 6 yuan'e bir öğünde tıka basa doyabilirsiniz. Çoğu büyük okulda helal yemekhane de mevcut olduğundan yemekhane oldukça mantıklı bir seçenek, damak tadı da bize nispeten daha uygun.
Yemekhane dışında yerel halkın sık sık ziyaret ettiği "lamian" yapan dükkanlar var ki burda da çok ucuza yemek yiyebiliyorsunuz. Yemekler helal ve yapanlar da Müslüman olduğundan tat olarak bize çok uygun yemekler bulabiliyorsunuz bu lamiancilerde. Yağda kızarmış börekten pilav üstü patatese kadar her şey var. Yemeğinizdeki et oranına göre fiyatlar değişse de en düşük fiyat 8 yuanken en yüksek fiyat 20-25 yuani geçmiyor.
Bu seçeneklerin arasında sokak yemekleri de var. Sokak yemekleri çok ucuz, fakat kullandıkları yağ oranı yüksek olduğundan, bunlar her öğünde tüketilecek yemekler değil. Belki arada sırada yenebilir. Fiyatlar ise 2 yuan ile 10 yuan arası, yemekteki et oranına göre fiyat artıyor.
Bu seçeneklerden sonrası genellikle biraz lükse kaçıyor. Şanghay gibi dev bir şehirde her şey var, ama her şeyin bir bedeli var. Çok fazla yabancının yaşadığı bu şehirde her ülkeden bir lezzet bulmak mümkün, fakat fiyatlar fena. Mesela Türk yemekleri yapan yerler varsa da, en ucuz döner-ayran (ki bazı yerlerde dönerdeki et oranı oldukça az ve ayran da genelde tuzsuz çünkü Çinlilerin damak tadına göre uyarlanmış) 60 yuan.
İngilizlerin bayıldığı "fish and chips" ise bildiğiniz balık ve patates kızartması olmasına rağmen merkezdeki bazı mekanlarda 120 yuane satılıyor. Çok harika pizzalar yapan has İtalyan pizzacısında mükemmel bir pizza bulabiliyorsunuz, ama tane fiyatı 90 ile 120 yuan arasında değişiyor. Elbette McDonald's, Burger King ve KFC gibi seçenekler de mevcut. Menü fiyatları ise en ucuz 25 yuanden başlayarak menüye göre artıyor. Amaç iyice doymaksa bir öğünde 40-50 yuan harcıyorsunuz.
Bu fiyatların yemekhane, lamian ve sokak yemeklerine kıyasla ne kadar uçuk olduğu bariz. Bunun sebebi yabancıların maaşlarının daha yüksek olması ve yabancıların parayı dolar ya da euro bazında harcaması. 120 yuani euroya çevirince İngiltere için normal bir rakam çıkıyor ortaya, ama Çin için uçuk bir rakam bu. Yabancı memleket hasreti çektiğinden parası neyse veriyor tabi, ama sürekli verilecek rakamlar değil bunlar. Bu nedenle yemeğe ne kadar para harcayacağınız tamamen çoğunlukla ne tür yerlerde yiyeceğinize göre değişiyor. Arada bir lüks yerlerde yiyip, çoğunlukla yemekhanede takılmak en mantıklı seçenek gibi.
Ulaşım, Türkiye'ye kıyasla oldukça uygun, fakat bu da sizin seçimlerinize göre değişiyor. Örneğin taksi çok ucuz (bize kıyasla) ama yerel halk için pahalı ve bu nedenle yerel seçenekler var: motorsiklet, tuktuk gibi. Metro da uygun, fakat aktarmalar çok fazla. Hatlar arasında aktarma yaparken yer altında çok yürümeniz gerekebiliyor. Ayrıca sürekli aşırı kalabalık.
En büyük ulaşım harcaması ise uçak harcamalarında oluyor. Çin çok uzak olduğundan, uçak fiyatları 6 bin liraya kadar çıkabiliyor (Türk havayolları, direkt uçuş). Fakat eğer ben biraz kısmak pahasına sürünmeyi göze alırım derseniz, aktarmalı uçuşlar, özellikle de erken bir tarihte bileti satın aldığınızda 1.800 liraya kadar düşebiliyor. Tabi burda doların durumu, bileti aldığınız tarih, havayolu şirketi gibi bir sürü etken var.
Gördüğünüz gibi Çin, yaşam stilinize göre çok pahalı ya da aşırı ucuz bir yer olabiliyor. Nasıl yaşayacağınız da elbette size kalıyor.
Çin Pahalı Mı?
Güney Kore ve Japonya'ya kıyasla Çin oldukça uygun bir ülke. O kadar ki Japonya ya da Güney Kore'de en iyi okulları kazanamayan Koreli ve Japon öğrenciler, madem en iyisini kazanamadık ortalama bir okul için bu kadar para harcamaktansa Çin'deki iyi okulları deneyelim, hem Çince de öğrenmiş oluruz gibi bir mantıkla Çin üniversitelerini doldurmuş durumdalar.
Kira Konusu
Belki ev arkadaşıyla ve şehirden uzakta yaşayarak bu tutar azaltılabilir, yine de kiraya çok para gidiyor. Yurtlar da sizi kurtarmıyor. Yabancı öğrenci yurtları, Çinlilerinkinden ayrı. Tuhaf bir şekilde Çinlilerin yabancılarla, yabancıların da Çinlilerle aynı yurtta yaşaması yasak.
Çinli öğrenciler ne yazık ki çok kötü koşullarda, sıcak suyu olmayan ve çok küçük odalara 4 kişi sığarak yaşıyorlar. Yabancı öğrencilerin ise tek kişilik, içinde sıcak sulu özel banyosu bulunan klimalı odaları var ve bu odalar en fazla 2 kişilik ya da 3 kişinin ayrı odalarının olduğu ve ortak banyolu apartlar oluyor.
Fakat yabancı öğrencilerin bu lüks denecek odaları ile Çinlilerin yaşadığı zorluklar, maddi anlamda kendini gösteriyor. Çinliler odalarına tüm dönem dönemi için 1.000-1.500 Çin yuan'i verirken, yabancıların banyolu tek kişilik lüks odaları tek bir ay için 3.000 yuan civarında. Evet, bu lüksün bir bedeli var ve bu lüks dediğimiz odalar da Çinlilerin yaşadıkları koşullara göre lüks. Yoksa bu odalar kışın klimayla düzgün ısınmayan, tesisatı sürekli arızalanan, yazın nemden küflenebilen, her katta bulunan ortak mutfakları pislikten kokan odalar.
Yemekler Ucuz Mu?
Yemekhane dışında yerel halkın sık sık ziyaret ettiği "lamian" yapan dükkanlar var ki burda da çok ucuza yemek yiyebiliyorsunuz. Yemekler helal ve yapanlar da Müslüman olduğundan tat olarak bize çok uygun yemekler bulabiliyorsunuz bu lamiancilerde. Yağda kızarmış börekten pilav üstü patatese kadar her şey var. Yemeğinizdeki et oranına göre fiyatlar değişse de en düşük fiyat 8 yuanken en yüksek fiyat 20-25 yuani geçmiyor.
Bu seçeneklerin arasında sokak yemekleri de var. Sokak yemekleri çok ucuz, fakat kullandıkları yağ oranı yüksek olduğundan, bunlar her öğünde tüketilecek yemekler değil. Belki arada sırada yenebilir. Fiyatlar ise 2 yuan ile 10 yuan arası, yemekteki et oranına göre fiyat artıyor.
Bu seçeneklerden sonrası genellikle biraz lükse kaçıyor. Şanghay gibi dev bir şehirde her şey var, ama her şeyin bir bedeli var. Çok fazla yabancının yaşadığı bu şehirde her ülkeden bir lezzet bulmak mümkün, fakat fiyatlar fena. Mesela Türk yemekleri yapan yerler varsa da, en ucuz döner-ayran (ki bazı yerlerde dönerdeki et oranı oldukça az ve ayran da genelde tuzsuz çünkü Çinlilerin damak tadına göre uyarlanmış) 60 yuan.
İngilizlerin bayıldığı "fish and chips" ise bildiğiniz balık ve patates kızartması olmasına rağmen merkezdeki bazı mekanlarda 120 yuane satılıyor. Çok harika pizzalar yapan has İtalyan pizzacısında mükemmel bir pizza bulabiliyorsunuz, ama tane fiyatı 90 ile 120 yuan arasında değişiyor. Elbette McDonald's, Burger King ve KFC gibi seçenekler de mevcut. Menü fiyatları ise en ucuz 25 yuanden başlayarak menüye göre artıyor. Amaç iyice doymaksa bir öğünde 40-50 yuan harcıyorsunuz.
Bu fiyatların yemekhane, lamian ve sokak yemeklerine kıyasla ne kadar uçuk olduğu bariz. Bunun sebebi yabancıların maaşlarının daha yüksek olması ve yabancıların parayı dolar ya da euro bazında harcaması. 120 yuani euroya çevirince İngiltere için normal bir rakam çıkıyor ortaya, ama Çin için uçuk bir rakam bu. Yabancı memleket hasreti çektiğinden parası neyse veriyor tabi, ama sürekli verilecek rakamlar değil bunlar. Bu nedenle yemeğe ne kadar para harcayacağınız tamamen çoğunlukla ne tür yerlerde yiyeceğinize göre değişiyor. Arada bir lüks yerlerde yiyip, çoğunlukla yemekhanede takılmak en mantıklı seçenek gibi.
Peki Ya Ulaşım?
En büyük ulaşım harcaması ise uçak harcamalarında oluyor. Çin çok uzak olduğundan, uçak fiyatları 6 bin liraya kadar çıkabiliyor (Türk havayolları, direkt uçuş). Fakat eğer ben biraz kısmak pahasına sürünmeyi göze alırım derseniz, aktarmalı uçuşlar, özellikle de erken bir tarihte bileti satın aldığınızda 1.800 liraya kadar düşebiliyor. Tabi burda doların durumu, bileti aldığınız tarih, havayolu şirketi gibi bir sürü etken var.
Gördüğünüz gibi Çin, yaşam stilinize göre çok pahalı ya da aşırı ucuz bir yer olabiliyor. Nasıl yaşayacağınız da elbette size kalıyor.